Inwoner

In december 2021 is het nieuwe beleidsplan minima & schuldhulpverlening vastgesteld. Hierin staan verschillende doelen benoemd waar we de aankomende jaren naartoe werken. Zo gaan we vanaf 2023 onze Doe Mee-regeling anders inrichten en werken we samen met Stichting Leergeld zodat meer kinderen mee kunnen doen in de samenleving. Daarnaast worden beleidsregels aangepast zodat er meer maatwerk mogelijk is voor onze inwoner.

Ook op het gebied van schuldhulpverlening zijn verschillende doelen benoemd waaraan gewerkt gaat worden vanuit het actieplan. Zo gaan we 2023 meer regie voeren op het gebied van schuldhulpverlening. Dit wil zeggen dat we meer taken zelf gaan uitvoeren in plaats van uitbesteden. Zo krijgen we beter inzicht in de dossiers van inwoners en kunnen we beter inspelen op de problemen en de vragen van inwoners. Zo wordt het voor ons ook eenvoudiger om in te spelen op bijvoorbeeld de problemen rondom de hoge energieprijzen. We zien namelijk door de energiecrisis steeds vaker dat inwoners hun energierekening niet meer kunnen betalen. Vanuit schuldhulpverlening komt hier meer focus op.

In het Koersdocument sociaal domein dat begin 2021 door de raad is vastgesteld, hebben we de richting bepaald om de ondersteuning op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Jeugdwet goed en betaalbaar te houden. De ingezette lijn van het Koersdocument blijft in 2023 onverminderd van kracht.

De drie belangrijke thema’s waar we de komende tijd aan blijven werken zijn:

• gebiedsgericht werken (niet elke wijk heeft hetzelfde nodig)
• één gezin, één plan (te beginnen met meer en betere samenwerking tussen het sociaal team en team participatie en inkomen)
• normaliseren (o.a. door meer laagdrempelige opvoedondersteuning).

We investeren in de samenwerking met onze partners, met name in het preventieve, voorliggende veld. Samen werken we aan een gezamenlijke visie op preventie en kijken we hoe we ook verwijzers, zorgaanbieders, sportclubs, ouders en jeugdigen en andere relevante partijen hieraan kunnen verbinden.

We willen een inclusieve samenleving zijn. Mensen wonen daarom steeds minder vaak in zorginstellingen, ook als ze ouder worden of (psychisch) kwetsbaar zijn. Om hen goed te ondersteunen gaan we in 2023 het volgende verder ontwikkelen:

• We gaan door met de inzet van WijkGGD’ers om mensen met onbegrepen gedrag en hun omgeving laagdrempelig te helpen. Hiermee zijn we in 2022 gestart. In 2023 sturen we de inzet bij, als het nodig is. Dit doen we op basis van de evaluatie die eind 2022 gehouden wordt.
• We breiden ondersteuning door vrijwillige Maatjes uit en evalueren het effect hiervan.
• We organiseren bijeenkomsten en activiteiten die inclusie bevorderen.
• We bieden trainingen en cursussen die familie en naasten van mensen met psychische problematiek sterk en weerbaar houden.
• We zetten in op passende woonvormen waarbij voldoende zorg en/of ondersteuning aanwezig is, zodat zo zelfstandig wonen mogelijk blijft. Aan de hand van de in 2022 uitgevoerde woon-zorganalyse voeren we hierop de regie.

Als een kind (tijdelijk) niet thuis kan wonen is dit erg ingrijpend. Daarom willen we uithuisplaatsingen zoveel mogelijk voorkomen.

In 2023:

• Maken we de inzet van de Stichting Buurtgezinnen structureel. We hebben in 2022 een positief effect gezien van deze inzet. We helpen hiermee vroegtijdig spanningen in gezinnen te verminderen.
• Ondersteunen we de samenwerking tussen Stichting Buurtgezinnen en Forte Thuis.
• Gaan we door met de inzet op de Gelderse Verbeteragenda Jeugdbescherming. We kijken kritisch welke processen thuis horen bij de jeugdbeschermingsorganisaties en wanneer we als gemeente zelf vroegtijdig kunnen helpen bij complexe casuïstiek.
• We volgen de toekomsttuin (onderdeel Gelderse Verbeteragenda) die gestart is in 2022 in Nijmegen, om te zien welke onderdelen wij hiervan in onze gemeente kunnen implementeren.

In 2022 is de Nota Mantelzorg 2022-2026 door de raad vastgesteld. In deze nota staan concrete acties hoe we mantelzorgers helpen. Voorbeelden zijn: uitreiken van een mantelzorgcompliment, organiseren van inloop en ontmoeting, beschikbaar stellen van respijtzorg en mantelzorgers in contact brengen door middel van een app, tafels en lotgenotencontact. De komende jaren pakken we samen met Mantelzorg Berg en Dal deze acties op.

De gemeente stelt budget en ambtelijke ondersteuning beschikbaar voor het opstellen van Dorpsagenda’s. De inwoners uit het dorp nemen het initiatief voor een Dorpsagenda, wij ondersteunen waar dit nodig is. Bij het opstellen van een Dorpsagenda bespreken inwoners met elkaar wat ze in hun dorp kunnen doen om er goed te leven en te wonen. Hierover maken ze samen afspraken. Ze bepalen zelf waar ze aan willen werken en of ze hierbij hulp van de gemeente of andere organisaties nodig hebben. In 2022 heeft de werkgroep Burgerparticipatie het thema Dorpsagenda’s geëvalueerd. We gaan met de aanbevelingen aan de slag om dit middel samen met inwoners nog beter te benutten. We verwachten in 2023 dat inwoners in verschillende werkgroepen met acties aan de slag gaan. Ook zullen dorpen weer het gesprek voeren om de agenda’s te herijken of (opnieuw) op te stellen.

In 2023 wordt het werken volgens de nota ‘Samen maken we Berg en Dal’ steeds vanzelfsprekender – zowel binnen als buiten het gemeentehuis.

We gaan:

• Inwoners en organisaties eerder betrekken bij belangrijke kwesties.
• Daarbij gebruik maken van nieuwe en beproefde werkmethodes.
• Iedereen mee laten doen.

De nota wordt ook in 2023 gebruikt als kader voor de nieuwe omgevingsvisie/-wet. We hebben de nota participatie vorig jaar geëvalueerd. In 2023 werken we aan de verbeterpunten. Ook beslissen we of we ons digitale participatieplatform www.samenbergendal.nl voor een langere periode gaan gebruiken. We hebben er nu twee jaar mee gewerkt.

We betrekken, samen het jongerenwerk, onze jongeren actief bij projecten en beleid. We zorgen ervoor dat vragen of dilemma’s ook voor jongeren interessant zijn. We zetten andere (onder andere meer digitale) communicatiemiddelen in om de jongeren te bereiken.

We werken toe naar een meer structurele methode/manier om met jongeren het goede gesprek te voeren.

Jongeren met een idee koppelen we aan het jongerenwerk. We werken samen om deze ideeën te realiseren.

Op 1 januari 2022 is de nieuwe Wet Inburgering ingegaan. De wet is ingericht om statushouders zo snel mogelijk te laten participeren in de samenleving. We willen bevorderen dat de statushouder een zo hoog mogelijk taal niveau bereikt, waardoor de integratie goed verloopt. Om dit proces te vergemakkelijken zullen we in 2023 extra inzetten op tolken en taalmaatjes.

Om mee te kunnen doen in onze samenleving moet je kunnen lezen en schrijven. In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen daar moeite mee. Naar verhouding betekent dit voor Berg en Dal ongeveer 5.000 inwoners. Zij vinden minder snel een baan, leven minder gezond en hebben sneller financiële problemen. Daarom helpen we mensen in onze gemeente die moeite hebben met lezen, schrijven en/of digitale vaardigheden. Dat doen we samen met organisaties als het ROC, de bibliotheek, Forte Welzijn en Stichting Lezen en Schrijven.

Regionale samenwerking

Belangrijk is de regionale aanpak van Laaggeletterdheid binnen het Rijk van Nijmegen. De regionale taalcoördinator zet zich in voor regionale verbinding en vervult een coördinerende en organiserende rol binnen het Bondgenootschap. In de zomer 2022 is een samenwerking met Stichting Lezen en Schrijven gestart om regionaal aan de slag te gaan met het onderwerp ‘taalrijke thuisomgeving’. Door in te zetten op een gezinsgerichte aanpak zetten we in op taalarme ouders/opvoeders. Daarnaast zijn er in de regio meerjarige subsidieafspraken gemaakt met het ROC Nijmegen (en ROC Rivor) om het formele aanbod volwasseneneducatie te blijven verzorgen, in ieder geval tot en met 2024. Het formele aanbod volwasseneneducatie heeft als doel de vaardigheden van onze inwoners op het gebied van taal, rekenen en digitale vaardigheden te verbeteren.

Vrijwilligers zijn essentieel voor onze vitale dorpen. In februari 2022 is de nieuwe Nota Vrijwilligerswerk 2022-2026 door de raad vastgesteld. In deze nota staat concreet wat wij onder andere in 2023 voor en samen met onze vrijwilligers doen. Voorbeelden zijn:

• Er is cursusbudget voor vrijwilligers.
• Er is een vacaturebank: www.geldersehanden.nl.  
• Samen met vrijwilligers organiseren van een vrijwilligersmarkt nieuwe stijl.
• Bundelen krachten lokale sponsoring.

De acties pakken we samen op met het Vrijwilligerssteunpunt van Forte Welzijn.

In iedere kern zijn plaatsen waar mensen zelf activiteiten kunnen organiseren en elkaar kunnen ontmoeten. We noemen dit de Inloop en Ontmoetingspunten. Hier kan iedereen gebruik van maken. In 2023 blijven we werken aan het bereik en het verbreden van de mogelijkheden van deze punten. Hierdoor blijven deze voor een brede groep leuk en zinvol, ook als de beperkingen toenemen. Met onze partners zetten we in op het vergroten van de vindbaarheid en het realiseren van de juiste ondersteuning. Specifieke aandacht gaat in 2023 uit naar mensen met psychosociale/psychische problemen, mensen met een (licht) verstandelijke beperking en jongdementerenden.

Sinds 2019 zijn we bezig om te komen tot een rookvrije generatie. De acties die hiervoor zijn ingezet worden voortgezet. In de hele gemeente vinden verschillende activiteiten op het gebied van bewegen en voeding plaats. Via het lokaal sportakkoord, Gezonde School en project Kansrijke Start hebben we continu overleg met andere organisaties over mogelijkheden en acties om een gezonde leefstijl te promoten. Tenslotte werken we samen met onze partners aan Welzijn op recept. Want medische zorg is niet altijd de oplossing van een probleem.

Uit de recentste jeugdmonitor blijkt dat onze jongeren veel stress en prestatiedruk ervaren. Daarom gaan wij samen met scholen, de gezondheidsmakelaar jeugd en de sociale teams extra inzet plegen op het verhogen van de mentale weerbaarheid bij jongeren.

Kinderen die in de eerste levensjaren een goede start maken hebben meer kans op een goede gezondheid, deelname aan het onderwijs en kunnen beter meekomen in de samenleving. Daarom ondersteunen wij kwetsbare kinderen en hun ouders in een zo vroeg mogelijk stadium.

Zo zetten we in op het vroegtijdig (h)erkennen van signalen, het voorkomen van problemen (preventie) en op het bevorderen van gewenst gedrag (promotie). In 2022 is de inzet van jeugdconsulenten op het basisonderwijs uitgebreid naar de kinderopvang. Hierdoor kan kortdurende hulp of ondersteuning aan ouders en kinderopvang worden aangeboden.

Het project Kansrijke Start loopt sinds midden 2022 in heel onze gemeente, zodat we kwetsbare ouders goed voorbereiden en begeleiden voor, tijdens en na de zwangerschap.

Ouders kunnen op verschillende manieren informatie en hulp krijgen. Bijvoorbeeld via de website www.opvoedinforegionijmegen.nl en de peutercafés. Er is ook hulp thuis, zoals video home training en Forte Thuis. En in 2023 starten we met Spel aan Huis. Een methode om via spelstimulering de ontwikkeling en opvoeding van een kind te ondersteunen als in een thuissituatie dit te weinig gebeurt.

Elk kind heeft recht op onderwijs. Maar helaas is het niet voor alle kinderen vanzelfsprekend om onderwijs te kunnen volgen. Zij hebben jeugdhulp-ondersteuning nodig in de vorm van begeleiding en verzorging.

In 2022 zijn we in regio Rijk van Nijmegen een pilot gestart met meerdere scholen op het (voortgezet) speciaal onderwijs met beschikkingsvrije jeugdhulp. Zoals de eerdere pilot op de St. Maartensschool. Dit zorgt voor laagdrempelig beschikbare jeugdhulp op het speciaal (voortgezet) onderwijs, zodat elk kind onderwijs kan volgen en ouders en school worden ontzorgd. In 2023 breiden we deze pilots uit naar alle scholen in het (voortgezet) speciaal onderwijs.

Er is een hulpmiddel bij het beschikken van Individuele Zorg Binnen Onderwijs (IZBO) opgesteld en gedeeld met verschillende scholen in onze gemeente en in de regio Rijk van Nijmegen. Dit helpt om jeugdhulp in de verschillende gemeenten en op de verschillende scholen op dezelfde manier te beschikken. In 2023 evalueren we het gebruik van het hulpmiddel regelmatig met samenwerkende partijen.

Nationaal programma onderwijs

Door corona hebben veel leerlingen vertraging opgelopen in het leerproces. Naast de cognitieve ontwikkeling staat de sociaal-emotionele ontwikkeling onder druk. De onderwijsachterstanden van de groep die daar risico op loopt, zijn verder vergroot. In dit kader heeft de gemeente vanuit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) middelen (een totaal bedrag van €456.627,- )van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) ontvangen. Deze middelen worden budgetneutraal uitgegeven. OCW heeft besloten de periode om middelen uit te geven met twee schooljaren te verlengen tot uiterlijk 2024-2025. De gemeente zet deze middelen in gedurende de voorschoolse periode, het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. In het voorjaar van 2022 is hiervoor een plan vastgesteld. Het doel is samen met scholen en lokale partners in Berg en Dal de ontwikkeling van kinderen en jongeren, onder andere op cognitief én sociaal emotioneel vlak, een extra stimulans te geven.

In 2021 is gestart met een nieuw programma Voortijdig School Verlaten (VSV) met een looptijd van vier jaar. We willen met dit programma vroegtijdig schoolverlaten zoveel mogelijk voorkomen. Dit doen we door álle jongeren tot 23 jaar die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten, terug te leiden naar een passende (vervolg)opleiding, arbeidsplaats, zorg of combinatie daarvan. Wij bieden hen daarmee kansen voor een beter toekomstperspectief.

Om dit te bereiken zetten we onder andere in op een sterkere verbinding tussen onderwijs en zorg, zowel op de middelbare scholen als op MBO scholen. Hiervoor zijn wij aangesloten bij de verschillende regionale werkgroepen die zich hier nog tot en met 2024 mee bezig houden.

In 2022 is een lokale aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling opgesteld. Dit als aanvulling op de activiteiten van de regionale aanpak. Complexe scheidingen heeft hierin een prominente rol, omdat nog steeds veel kinderen in de problemen komen bij een (v)echtscheiding van hun ouders.

We zorgen ervoor dat ouders op een gemakkelijke manier alle informatie over scheiden kunnen vinden. Bijvoorbeeld informatie over geldzaken, ouderschap, wonen, juridische zaken enzovoorts. En we bekijken wat we in het algemeen toegankelijke, collectieve aanbod moeten ontwikkelen, om te voorkomen dat er onveilige situaties ontstaan (versterking ouderschap).

Ook het voorkomen van ouderenmishandeling en financieel misbruik van ouderen is een belangrijk thema in de lokale aanpak. Via onze lokale Alliantie (financieel) Veilig Ouder Worden zorgen we voor voorlichting aan professionals en inwoners, zodat dit onderwerp steeds meer onder de aandacht komt en blijft.